بررسی تطبیقی غایت حیات انسان از دیدگاه فارابی و - دانلود رایگان
دانلود رایگان پایان نامه بررسی تطبیقی غایت حیات انسان از دیدگاه فارابی و علامه طباطبایی
دانلود رایگان
| بررسی تطبیقی غایت حیات انسان از دیدگاه فارابی و علامه طباطباییبررسی تطبیقی غایت حیات انسان از دیدگاه فارابی و علامه طباطبایی مقدمه در ميان مسائل مربوط به انسان شناسي، غايت حيات انسان از مهم ترين و پردغدغه ترين مسائلي است كه تفكر بشر را از زماني كه پا به عرصه ي هستي گذاشت، به خود مشغول كرده است. انسان نيازمند آن است كه در زندگي خود هدفي داشته باشد و براي رسيدن به آن هدف تلاش كند؛ زيرا بدون اين مهم هرگز نمي تواند زندگي كند و براي اين كه در زندگي خود هدف داشته باشد، نيازمند آن است كه هدف آفرينش خويش را دريابد و از اين رو مي بايست به جست و جوي فلسفه ي زندگي خود بپردازد؛ چون اگر انسان به هدف آفرينش خود دست نيابد به ناچار هدفي در زندگي تعيين خواهد كرد كه ممكن است مطابق با فلسفه ي آفرينش نباشد. اهميت اين مسأله تا جايي است كه مي توان گفت بدون در نظر داشتن هدف و غايت در زندگي، انسان ممكن است به پوچ گرايي برسد و زندگي برايش هيچ ارزش و معنايي نداشته باشد و چنين انساني مانند فرد كشتي شكسته اي مي ماند كه در لابلاي امواج دريا دست و پا مي زند و اميدي به نجات خويش ندارد. بنابراين، جا دارد كه به اين مسأله پرداخته شود، كما اين كه فيلسوفان زيادي به اين مسأله پرداخته اند. هدف نگارنده از انجام اين پژوهش و انتخاب فارابي و علامه طباطبايي به عنوان هسته ي اصلي آن و بررسي تطبيقي آراء اين دو فيلسوف، غني و پر بار بودن تفكر فلسفي آن ها و جايگاه خاصي است كه در تاريخ فلسفه ي اسلامي به خود اختصاص داده اند و در واقع با انتخاب اين دو فيلسوف هم نظر فلاسفه ي قديم و هم فلاسفه ي جديد، مورد بررسي قرار مي گيرد. روشي كه اين جانب در اين پژوهش به كار برده ام، روش توصيفي-تحليلي و روش گردآوري اطلاعات و مطالعات آن، كتابخانه اي است و چهارچوب نظري آن، بيشتر كتب فيلسوفان و انديشمندان با تأكيد اصلي بر منابع ارزشمند دو فيلسوف مسلمان، فارابي و علامه طباطبايي است و براي رسيدن به اهداف خود در اين پژوهش و پاسخ به سؤالات اساسي آن، مطالب را در چهار فصل گنجانده ام كه به شرح ذيل مي باشد: فصل اول: بيان كليات تحقيق كه شامل مقدمه، طرح تفصيلي تحقيق، تاريخچه، زندگي نامه و معنا شناسي كلمات كليدي تحقيق مي باشد، كه در بحث تاريخچه مروري خواهد شد بر نظريات فيلسوفان در اديان باستان، يونان باستان، قرون وسطي، دوران مدرن و در نهايت نظريات فيلسوفان مسلمان در مورد غايت حيات انسان و اين كه آن ها غايت حيات انسان را در چه چيز مي دانستند. در ادامه پرداخته مي شود به زندگي نامه دو فيلسوف بزرگوار، فارابي و علامه طباطبايي و در آخر كلمات كليدي مثل غايت، حيات و انسان از نظر مفهومي و اصطلاحي مورد بررسي قرار مي گيرد. فصل دوم: تحت عنوان انسان شناسي قرار گرفته كه در اين فصل ديدگاه هر دو فيلسوف در زمينه ي چيستي و حقيقت انسان، نفس و قواي آن و حالات انسان مورد بررسي قرار گرفته و در پايان فصل نيز مقايسه اي مي شود بين نظرات اين دو فيلسوف و وجوه اشتراك و امتياز آن بيان مي شود. فصل سوم: در اين فصل ديدگاه هر دو فيلسوف در زمينه ي غايت شناسي بيان شده كه در ابتدا نظر فارابي در زمينه ي هدف آفرينش انسان، غايت تعقلات و فعاليت هاي ارادي انسان، غايت عقل فعال، غايت حيات در مدينه هاي مورد نظر فارابي و غايت حقيقي حيات انسان، مورد بحث قرار گرفته و بعد هم نظر علامه طباطبايي در مورد هدف آفرينش انسان، غايت حيات در جوامع متمدن و جوامع غير ديني، هدف حيات انسان از نظر قرآن و اسلام و همچنين غايت حقيقي حيات انسان بررسي شده و در نهايت مقايسه اي بين نظريات اين دو فيلسوف صورت گرفته است. فصل چهارم: با توجه به اين كه در نهايت هر دو فيلسوف در اين مسأله اتفاق نظر دارند كه غايت حقيقي حيات انسان، سعادت است، به اين مسأله در اين فصل پرداخته شده و نظريات هر دو فيلسوف در زمينه ي تعريف سعادت و ويژگي هاي آن، عوامل مؤثر در رسيدن به سعادت، راه هاي كسب آن و همچنين موانع رسيدن به سعادت بيان شده و در پايان نظريات هر دو فيلسوف با هم مقايسه شده و وجوه اشتراك و امتياز آن بيان مي شود. 1. طرح تفصيلي تحقيق 1-1. بيان مسأله انسان موجودي است متفكر و سؤال هايي نسبت به چيزهاي مختلف از جمله حيات خود دارد. يكي از مهم ترين سؤالاتي كه از دير باز ذهن انسان را به خود مشغول كرده، اين است كه معناي زندگي چيست؟ و انسان چه جايگاهي در عالم هستي دارد؟ و اين كه چه هدفي در زندگي بايد داشته باشد؟ كه هر انساني در هر عصر و دوره بايد به اين سؤال اساسي پاسخ بدهد. پاسخ به اين سؤالات با توجه به دين مبين اسلام و هم چنين انديشمندان بزرگ عالم اسلام داراي اهميت است. مسأله ي ما در اين تحقيق، بررسي غايت حيات انسان از ديدگاه دو انديشمند بزرگ، فارابي و علامه طباطبايي مي باشد كه در اين نوشتار به آن مي پردازيم. 1-2. پرسش هاي تحقيق مهم ترين و اساسي ترين سؤالات مطرح شده در رسيدن به اهداف اين پژوهش عبارتند از: سؤال اصلي: غايت حيات انسان از ديدگاه فارابي و علامه طباطبايي، در يك بررسي تطبيقي چيست؟ سؤالات فرعي: 1. غايت حيات انسان از ديدگاه فارابي چيست؟ 2. غايت حيات انسان از ديدگاه علامه طباطبايي چيست؟ 3. راه رسيدن به سعادت از ديدگاه فارابي و علامه چيست؟ 4. موانع رسيدن به سعادت از ديدگاه فارابي و علامه چيست؟ 1-3. فرضيه هاي تحقيق فرضيه هاي مربوط به اين پژوهش عبارتند از: 1. از ديدگاه فارابي و علامه طباطبايي، غايت حيات انسان سعادت است. 2. راه رسيدن به سعادت از ديدگاه فارابي و علامه متعدد است كه برخي از آن ها عبارتند از: اجتماع و تعاون، مداومت بر انجام كارهاي سعادت آفرين، ايمان و عمل صالح و از بين بردن شرور. 3. موانع كسب سعادت از نظر فارابي و علامه عبارتند از: كندي ورزيدن در تكميل نفس ناطقه، افعال ناپسند و ضلالت و گمراهي. 1-4. پيشينه ي تحقيق پس از جستجوهاي نگارنده ي اين تحقيق روشن شد كه در باره ي موضوع مورد تحقيق، پژوهش هاي فراواني به صورت مقاله يا رساله صورت گرفته است كه موضوع را از ديدگاه متكلمان يا فيلسوفان مورد بحث قرار داده اند. اما مقاله يا رساله اي كه مستقيما به ارزيابي ديدگاه هر دو فيلسوف يا يكي از اين دو، پرداخته باشد يافت نشد. برخي از رساله ها و مقاله هاي مرتبط با موضوع پژوهش اين پايان نامه عبارتند از: 1. مقاله ي آقاي سيد حميد هاشمي با عنوان "هدف زندگي در قرآن" نشريه ي گلستان قرآن، شماره ي 167، دي ماه 1382. 2. مقاله ي آقاي امير ديواني و آقاي علي رضا دهقان پور با عنوان "معنا و هدف زندگي از ديدگاه صدرالدين شيرازي" نشريه ي پژوهش هاي اخلاقي، شماره ي 5، پاييز1390. 3. مقاله ي آقاي عين الله خادمي با عنوان "راه هاي كسب سعادت از ديدگاه فارابي" چاپ شده در نشريه ي پژوهش هاي اخلاقي، شماره ي اول، پاييز1389. 4. مقاله ي آقاي ابراهيم يعقوبي با عنوان "سعادت از ديدگاه ملاصدرا و علامه طباطبايي" چاپ شده در فصلنامه ي پژوهش هاي فلسفي- كلامي، شماره ي 37، پاييز 1387. 5. پايان نامه ي خانم فاطمه نقوي با عنوان "بررسي مقايسه اي كمال و غايت نفس" عنوان صفحه فصل اول: کلیات.. 1 مقدمه 2 1. طرح تفصيلي تحقيق 5 1-1. بيان مسأله. 5 1-2. پرسش هاي تحقيق.. 5 1-3. فرضيه هاي تحقيق.. 5 1-4. پيشينه ي تحقيق.. 6 2. تاريخچه ي بحث 7 2-1. هدف و معناي زندگي در اديان باستان.. 7 2-1-1. آيين بودا7 2-1-2. آيين ماني 8 2-1-3. اپيكوريان 9 2-2. هدف و معناي زندگي در يونان باستان.. 9 2-2-1. سقراط 9 2-2-2. ارسطو10 2-3. هدف و معناي زندگي در قرون وسطي.. 11 آگوستين قديس 11 2-4. هدف و معناي زندگي در دوران مدرن.. 11 نيچه 11 2-5. هدف و معناي زندگي در عالم اسلام. 12 2-5-1. كندي 12 2-5-2. ملاصدرا12 3. زندگي نامه 13 3-1. زندگي نامه فارابي.. 13 3-2. زندگي نامه علامه طباطبايي.. 16 4- مفهوم شناسي 19 4-1. غايت در لغت... 19 4-2. غايت در اصطلاح.. 19 4-3. حيات در لغت... 23 4-4. حيات در اصطلاح.. 23 4-5. انسان در لغت... 27 4-6. انسان در اصطلاح.. 28 فصل دوم: انسان شناسي.. 30 1. چيستي و حقيقت انسان 31 1-1. نهج البلاغه و حقيقت انسان.. 32 1-2. چيستي و حقيقت انسان از ديدگاه شخصيت ها و گروه هاي مختلف... 33 1-4. چيستي و ماهيت انسان از نظر فارابي.. 35 1-5. چيستي و ماهيت انسان از نظر علامه طباطبايي.. 37 2. نفس و قواي آن 39 2-1. معناي لغوي نفس.... 39 2-2. معناي اصطلاحي نفس.... 40 2-3. نفس و قواي آن از نظر فارابي.. 41 2-4. نفس و قواي آن از نظر علامه طباطبايي.. 43 3. حالات انسان 47 3-1. حالات انسان از نظر فارابي.. 47 3-2. حالات انسان از نظر علامه طباطبايي.. 48 4. انواع حيات انسان 50 4-1. انواع حيات انسان از نظر فارابي.. 50 4-2. انواع حيات انسان از نظر علامه. 52
5-2. فطرت از نظر علامه. 59 6. تطبيق نظر دو فيلسوف 63 فصل سوم: غایت شناسي.. 67 1. غايت دار بودن جهان آفرينش 68 1-1. آيا جهان آفرينش غايتي دارد؟. 68 1-2. نظريه صوفيه در مورد غايت دار بودن آفرينش.... 70 1-3. غايت دار بودن آفرينش از ديدگاه فارابي.. 71 1-3-1. هدف نهايي عقل فعال 73 1-3-2. غايت تعقلات و فعاليت هاي ارادي انسان 74 1-4. غايت دار بودن آفرينش از ديد علامه طباطبايي.. 74 1-4-1. هدف نهايي از آفرينش انسان 76 2. غايت حيات انسان 79 2-1. هدف ها و ايده آل هاي افراد انساني در سير تاريخ.. 80 2-1-1. علم و دانش 81 2-1-2. مال و ثروت 81 2-1-3. مقام جويي و شهرت طلبي 82 2-1-4. عشق و زيبايي 83 2-1-5. رفاه و آسايش 83 2-1-6. خوش گذراني و لذت جويي 84 2-2. غايت شناسي حيات انسان از ديد فارابي.. 84 2-2-1. غايت حيات در مدينه هاي مورد نظر فارابي 85 2-2-1-1. مدينه ي جاهليه 85 2-2-1-2. مدينه ي فاسقه 86 2-2-1-3. مدينه ي مبدله 87 2-2-1-4. مدينه ي ضاله 87 2-2-2. غايت حقيقي حيات انسان 88 2-3. غايت شناسي حيات انسان از ديد علامه طباطبايي.. 89 2-3-1. هدف زندگي در جوامع غير ديني 89 2-3-2. هدف تمدن براي زندگي انسان 90 2-3-3. هدف فرد مسلمان 92 2-5. غايت حيات انسان از نظر اسلام 94 2-3-5. غايت حقيقي حيات انسان 95 3. تطبيق نظر فارابي و علامه طباطبايي 98 فصل چهارم: سعادت هدف نهایی انسان در زندگي.. 101 1. سعادت از نظر فارابي 102 1-1. تعريف سعادت... 102 1-2. ويژگي هاي سعادت از نظر فارابي.. 103 1-2-1. خير بودن 103 1-2-2. خير ذاتي بودن 104 2-3. سعادت خير يگانه 104 1-2-3. كمال بودن سعادت 105 1-3. انواع سعادت... 105 1-3-1. سعادت حقيقي 106 1-3-2. سعادت ظني 106 1-4. عناصر مؤثر در رسيدن به سعادت... 107 1-4-1. قوة ناطقه 107 1-4-2. تعقل 108 1-4-3. دين 108 1-4-4. فلسفه 108 1-4-5. هنر109 1-4-6. اجتماع و تعاون 109 1-4-7. حكومت 110 1-5. راه هاي كسب سعادت... 110 1-5-1. اعطاي معقولات از سوي عقل فعال 110 1-5-2. شناخت معناي سعادت و ايمان به آن 112 1-5-3. مداومت بر اعمال و كردارهاي سعادت آفرين 113 1-5-4. استفاده از مرشد و راهنما114 1-5-5. از بين بردن شرور115 1-6. موانع كسب سعادت... 115 1-6-1. افعال ناپسند 116 1-6-2. قصور از تهذيب نفس 116 2. سعادت از نظر علامه طباطبايي 116 2-1. معناي سعادت... 117 2-2.ويژگي هاي سعادت... 117 2-2-1. خير بودن 117 2-2-2. كمال بودن 117 2-3. انواع سعادت... 118 2-3-1. سعادت حقيقي 118 2-3-2. سعادت خيالي 118 2-4.عوامل مؤثر در رسيدن انسان به سعادت... 120 2-4-1. هدايت تكويني 120 2-4-2.عقل و خرد121 4-3. اجتماع و تعاون 122 2-4-4. دين 123 2-4-5.حجت هاي الهي 124 2-5. راه هاي كسب سعادت... 127 2-5-1. ايمان و عمل صالح 128 2-5-2. تقوا و پرواي از خدا129 2-5-3. تصرف در آسمان ها و زمين 131 2-5-4. به كار بستن دستورات قرآن 133 2-5-5. اجتماعي زندگي كردن 136 2-6. موانع كسب سعادت... 137 2-6-1. ضلالت 137 2-6-2.افعال ناپسند 138 3. تطبيق نظر فارابي و علامه 138 نتيجه 141 فهرست منابع و مآخذ 145 دریافت فایل جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید |